Γενικά η μαστεκτομή είναι μία πολύ τραυματική εμπειρία για τη γυναίκα που την υφίσταται, κυρίως όσον αφορά στον ψυχισμό της. Ο μαστός είναι σύμβολο θηλυκότητας και ως εκ τούτου μία γυναίκα που τον έχει χάσει αισθάνεται σαν να έχει ακρωτηριαστεί το κομμάτι αυτό του εαυτού της, του χαρακτήρα της και της προσωπικότητάς της. Αντιμετωπίζει πρόβλημα στη σχέση της με το άλλο φύλο, αλλά και γενικότερα όταν αναγκάζεται να μην μπορεί να καλύψει με τα ρούχα το πρόβλημα της ή ακόμα πιο συχνά στην παραλία. Σε αρκετές περιπτώσεις αναγκάζεται να αλλάξει τρόπο ζωής, εφαρμόζοντας ακόμη και αντικοινωνικές τακτικές, ως μέθοδο ψυχολογικής αυτοπροστασίας.
Οι νεότερες τεχνικές αφαίρεσης των όγκων του μαστού αποσκοπούν στο να διατηρήσουν ένα μεγάλο μέρος του αδένα, όμως ποτέ αυτό δεν πρέπει να γίνεται σε βάρος της ριζικής αφαίρεσης του όγκου. Οι ολικές μαστεκτομές στις μέρες μας είναι λιγότερες, παρ’ όλ’ αυτά όμως σε πολλά περιστατικά είναι αναγκαίο αυτό το είδος της αντιμετώπισης.
Η αποκατάσταση μετά από μαστεκτομή μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια της μαστεκτομής, σε κάποιες περιπτώσεις (εκτός από την περίπτωση κατά την οποία πρόκειται να ακολουθήσει ακτινοθεραπεία) ή ένα με δύο χρόνια μετά τη μαστεκτομή, σε κάποιες άλλες. Αυτό εξαρτάται από την έκταση που έχει λάβει η κακοήθεια, καθώς και από την εν γένει άποψη του χειρουργού που κάνει τη μαστεκτομή. Πολλοί χειρουργοί συστήνουν ταυτόχρονη μαστεκτομή και αποκατάσταση του μαστού και γι’ αυτό τον λόγο συνεργάζονται με Πλαστικούς Χειρουργούς. Η μαστεκτομή δεν γίνεται πάντα εξαιτίας κάποιας κακοήθειας, αλλά μπορεί να χρειαστεί να αφαιρεθούν οι μαστοί ακόμα και για καλοήθεις παθήσεις, οι οποίες όμως δημιουργούν προβλήματα δυσφορίας και πόνου.
Ένας μαστός που έχει «ακρωτηριαστεί» μπορεί να αποκατασταθεί με πολλούς τρόπους. Δεν μπορεί βέβαια κανένας από αυτούς τους τρόπους να δώσει ένα λειτουργικό μαστό, δηλαδή ένα μαστό που μπορεί να θηλάσει, μπορεί όμως να προσφερθεί στη γυναίκα αυτή η ψυχική ανάταση που της είναι απαραίτητη όταν θα κοιτάζεται στον καθρέφτη ή στην επαφή της με τα άτομα του περιβάλλοντός της.
Μέθοδοι
Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι για την αποκατάσταση του μαστού. Ποια από αυτές θα χρησιμοποιηθεί εξαρτάται από το είδος της μαστεκτομής που έχει προηγηθεί, από την εμπειρία του Πλαστικού Χειρουργού και από την επιθυμία της γυναίκας στην οποία θα γίνει η αποκατάσταση.
Οι κυριότερες τεχνικές αποκατάστασης είναι οι εξής:
1. Αποκατάσταση με χρήση ενθεμάτων.
Τα ενθέματα αυτά είναι συνήθως ενθέματα σιλικόνης. Όταν δεν υπάρχει αρκετό δέρμα προκειμένου να τοποθετηθούν τα ενθέματα αυτά, θα πρέπει να προηγηθεί μία επέμβαση με χρήση διατατήρων δέρματος, οι οποίοι θα δημιουργήσουν την περίσσεια δέρματος που απαιτείται. Οι διατατήρες δέρματος μοιάζουν με μικρά μπαλόνια, τα οποία τοποθετούνται κάτω από το δέρμα ή κάτω από τους θωρακικούς μύες κι έχουν την ιδιότητα να διατείνουν το δέρμα, δηλαδή να δημιουργούν περίσσεια δέρματος, όταν τα φουσκώνουμε σιγά-σιγά. Στην αρχή λοιπόν γίνεται μία επέμβαση όπου τοποθετείται κάτω από το δέρμα ή τους μύες ο διατατήρας και σε κάποιο σημείο, εκτός του μαστού, η βαλβίδα του διατατήρα κάτω από το δέρμα. Λίγες εβδομάδες μετά, στο ιατρείο, με μία σύριγγα ο γιατρός θα εγχύσει φυσιολογικό ορό στη βαλβίδα και μέσω αυτής στο διατατήρα. Κατά αυτόν τον τρόπο και προσθέτοντας κάθε εβδομάδα περίπου φυσιολογικό ορό στο διατατήρα, αυτός θα διογκωθεί σιγά-σιγά και μαζί του θα διαταθεί και το δέρμα, δημιουργώντας, κατά αυτόν τον τρόπο, την περίσσεια του δέρματος την οποία επιθυμούμε. Μερικούς μήνες μετά και όταν πλέον η διάταση του δέρματος έχει φτάσει στον επιθυμητό βαθμό, θα ακολουθήσει δεύτερο χειρουργείο, όπου θα αφαιρεθεί ο διατατήρας και στη θέση του θα τοποθετηθεί ένθεμα σιλικόνης. Προκειμένου να μην γίνουν δύο επεμβάσεις, πολλοί γιατροί προτιμούν τα ενθέματα τύπου becker τα οποία είναι ενθέματα και διατατήρες μαζί.
2. Επανόρθωση με κρημνό του πλατέως ραχιαίου συν ένθεμα.
Ο πλατύς ραχιαίος είναι ένας μυς ο οποίος βρίσκεται στην πλάτη και καλύπτεται από λίπος και δέρμα. Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν δεν υπάρχει καλή ποιότητα του δέρματος στην περιοχή του μαστού, πράγμα που συμβαίνει συνήθως μετά από ακτινοθεραπεία. Τότε ο πλατύς ραχιαίος μαζί με το δέρμα του μπορούν να μεταφερθούν στην περιοχή των μαστών και να καλύψουν το έλλειμμα. Ταυτόχρονα, επειδή θα υπάρχει περίσσεια δέρματος, μπορεί να τοποθετηθεί και ένθεμα σιλικόνης, το οποίο θα δώσει τον όγκο εκείνο το οποίο από μόνος του ο μεταφερόμενος μυς δεν έχει. Το ένθεμα είναι αυτό που θα δώσει και το σχήμα στο μαστό ενώ ο μυς παρέχει μία αρκετού πάχους κάλυψη στο ένθεμα. Ακολουθεί η δημιουργία θηλής με χρήση μοσχευμάτων ή τεχνικής tattoo. Κατά την μεταφορά του δέρματος μαζί με τον μυ από την πλάτη στην περιοχή των μαστών, οι ιστοί αυτοί δεν αποκόπτονται τελείως, αλλά διατηρούν τα αγγεία τους, τα οποία βρίσκονται στην περιοχή της μασχάλης και κατά αυτόν τον τρόπο διατηρούν τη βιωσιμότητα του.
3. Επανόρθωση με κρημνό του ορθού κοιλιακού.
Το μέρος της κοιλιάς που βρίσκεται κάτω από τον ομφαλό, σε μερικά άτομα έχει αρκετό όγκο μαζί με χαλάρωση, ικανό να καλύψει το έλλειμμα σε δέρμα, αλλά και σε όγκο γενικότερα του μαστού, που λείπει. Με μία επέμβαση ο Χειρουργός αφαιρεί το τμήμα του δέρματος, λίπους και μυών, το οποίο βρίσκεται στο κάτω μέρος της κοιλιάς και χωρίς να αποκόψει τα αγγεία του, το μεταφέρει στην περιοχή των μαστών. Το είδος αυτής της αποκατάστασης είναι πολύ καλό και πρέπει να σημειωθεί ότι ταυτόχρονα επιτυγχάνεται και διόρθωση της χαλάρωσης της κοιλιάς. Η μεταφορά των ιδίων ιστών, αποκόπτοντας τα αγγεία της περιοχής και ενώνοντας τα με τα αγγεία της μασχάλης, γίνεται χρησιμοποιώντας μικροχειρουργικές τεχνικές.
Οι τεχνικές με χρήση αυτόλογων ιστών συνήθως χρησιμοποιούνται όταν δεν υπάρχει καλή ελαστικότητα του δέρματος ή και νέκρωση αυτού. Στις περιπτώσεις αντίθετα που υπάρχει καλή ελαστικότητα συνήθως χρησιμοποιούνται οι τεχνικές με χρήση ενθεμάτων. Το πότε είναι η κατάλληλη στιγμή για να αποκατασταθεί ένας μαστός είναι κάτι το οποίο το αποφασίζει ο χειρουργός που έχει κάνει την μαστεκτομή. Αυτός μόνο γνωρίζει με βάση όλες τις ογκολογικές παραμέτρους εάν και πότε μπορεί ένα άτομο με ασφάλεια να προβεί σε αυτήν την διαδικασία.
Οι πιθανότητες επιπλοκών είναι λίγες και εξαρτώνται από το είδος της επέμβασης. Αφορούν δε τις κλασσικές επιπλοκές κάθε επέμβασης όπως δημιουργία αιματώματος, μόλυνση κ.λ.π. Δε συμβαίνουν συχνά και αν συμβούν αντιμετωπίζονται.
Η ψυχική ανάταση και αυτοπεποίθηση που αποκτά το άτομο είναι εμφανέστατη και αποτελεί μέγιστη ικανοποίηση της ασθενούς αλλά και του γιατρού.
Κοινή πεποίθηση όλων των ατόμων που έχουν μπει στη διαδικασία αυτή είναι ότι άξιζε που το έκαναν.